نارین قلعه
نارین قلعه، که با نامهای “کهن دژ” و “نارنج قلعه” نیز شناخته میشود، مشهورترین اثر تاریخی و باستانی شهر میبد در استان یزد ایران است. این قلعه عظیم با قدمتی حدود 4000 سال پیش از میلاد، عنوان کهنترین ارگ حکومتی جهان را به خود اختصاص داده و همچنین به عنوان بزرگترین بنای خشتی و گلی باقیمانده از دوران باستان در سراسر دنیا شناخته میشود. نارین قلعه یکی از بهترین مقاصد سفر با خودرو می باشد.
باستانشناسان بر این باورند که قدمت نارین قلعه به دوره مادها باز میگردد. در دوران ساسانیان، این قلعه گسترش قابل توجهی یافته و به عنوان یکی از مهمترین مراکز حکومتی و نظامی در منطقه تبدیل میشود. پس از اسلام، نارین قلعه همچنان از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در دورههای مختلف توسط حکومتهای مختلف مورد استفاده قرار میگرفته است. در دوره قاجار، این قلعه رو به ویرانی گذاشت و به تدریج کاربری خود را از دست داد.
معماری نارین قلعه :
نارین قلعه در طول هزاران سال، در چندین مرحله توسعه یافته و بخشهای مختلفی به آن اضافه شده است. این قلعه عظیم شامل برج و باروها، خندق، حصارها، اسطبلها، خانهها، حمامها و فضاهای مختلف دیگر بوده است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت نارین قلعه، خشت و گل بوده و از ملات ساروج نیز برای استحکامبخشی به آن استفاده شده است. معماری نارین قلعه، نمونهای بارز از معماری خشتی ایران باستان است و به دلیل برخورداری از ویژگیهای منحصر به فرد، از اهمیت بالایی برخوردار است.
کاربرد نارنج قلعه یا نارین قلعه :
کاربرد نارین قلعه در طول تاریخ، بسته به دورههای مختلف، متغیر بوده است. کاربردهای اصلی این قلعه عبارتند از:
- مقر حکومتی: در طول تاریخ، نارین قلعه به عنوان مقر حکومتی و محل استقرار حاکمان و فرمانروایان مختلف مورد استفاده قرار میگرفته است.
- مرکز نظامی: به دلیل موقعیت استراتژیک و استحکامات قوی، نارین قلعه همواره از اهمیت نظامی بالایی برخوردار بوده و در زمان جنگها به عنوان دژ دفاعی مورد استفاده قرار میگرفته است.
- محل ذخیرهسازی: در انبارها و مخازن قلعه، آذوقه، تجهیزات جنگی و سایر مورد نیاز ساکنین قلعه و سپاهیان نگهداری میشده است.
- پناهگاه: در زمان ناامنی و آشوب، مردم شهر به نارین قلعه پناه میبردند تا از جان و مال خود در برابر خطرات محافظت کنند.
- مرکز اقتصادی: در دورههای مختلف، کارگاههای تولیدی، بازارها و مراکز تجاری در داخل یا اطراف قلعه احداث میشده و این مکان به عنوان یک مرکز اقتصادی مهم در منطقه ایفای نقش میکرده است.
- محل عبادت: در برخی از دورههای تاریخی، در داخل قلعه مساجد و مکانهای مذهبی بنا شده و مورد استفاده مردم قرار میگرفته است.
- موزه: در حال حاضر، بخشهایی از نارین قلعه به موزه تبدیل شده و در آن اشیاء و آثار تاریخی کشف شده از محوطه قلعه به نمایش گذاشته میشود.
علاوه بر کاربردهای اصلی، نارین قلعه مصارف دیگری نیز داشته است:
- محل برگزاری جشنها و مراسم: در طول تاریخ، از فضای داخلی و خارجی قلعه برای برگزاری جشنها، مراسم مذهبی و سایر رویدادهای اجتماعی استفاده میشده است.
- مرکز آموزشی: در برخی از دورهها، در داخل قلعه مدارس و مراکز آموزشی احداث میشده و به تعلیم و تربیت دانشآموزان پرداخته میشده است.
- محل سکونت: در دورههای اولیه، مردم در داخل یا حوالی قلعه زندگی میکردند و نارین قلعه به مثابه هسته مرکزی شهر عمل میکرده است.
جاذبه های گردشگری نارین قلعه :
بازدید از نارین قلعه، تجربهای منحصر به فرد در دل تاریخ ایران باستان است. گردشگران میتوانند از بخش های مختلف قلعه مانند برج و باروها، خندق، حصارها و فضاهای داخلی آن دیدن کنند. در این محل، موزهای نیز احداث شده که در آن اشیاء و آثار تاریخی کشف شده از محوطه قلعه به نمایش گذاشته میشود. از بالای نارین قلعه، چشماندازی زیبا از شهر میبد و دشتهای اطراف آن قابل مشاهده است.
مسیر دسترسی به نارین قلعه میبد
آدرس: نارین قلعه در مرکز شهر میبد، بین میدان شهرداری و خیابان امام واقع شده است.
دسترسی با وسیله نقلیه شخصی:
از سمت یزد: از طریق بلوار شهید صدوقی به سمت میدان 17 شهریور و سپس خیابان امام حرکت کنید.
از سمت تهران: از طریق جاده سمنان – میبد به میدان امام بروید.
از سمت کرمان: از طریق جاده کرمان – یزد به میدان امام بروید.
دسترسی با وسایل حمل و نقل عمومی:
از تمام نقاط شهر میبد میتوانید با استفاده از تاکسی یا اتوبوس به میدان امام بروید.
نزدیکترین ایستگاه اتوبوس به نارین قلعه، ایستگاه میدان امام است.
دسترسی پیاده:
فاصله نارین قلعه از میدان شهرداری حدود 500 متر است و با کمی پیادهروی میتوان به آن دسترسی پیدا کرد.
در مسیر رسیدن به قلعه، از بازار سنتی میبد و سایر جاذبههای تاریخی شهر نیز میتوانید دیدن کنید.
نکات بازدید از نارین قلعه :
- برای ورود به محوطه نارین قلعه باید بلیط تهیه کنید.
- ساعات بازدید از قلعه از 8 صبح تا 5 بعد از ظهر است.
- در روزهای تعطیل، قلعه شلوغتر از حد معمول است.
- لباس و کفش مناسب برای پیادهروی به همراه داشته باشید.
- از انداختن زباله در محوطه قلعه خودداری کنید.
نارین قلعه، به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی و باستانی ایران، از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است. این قلعه عظیم، گنجینهای از تاریخ و فرهنگ ایران باستان را در خود جای داده و هرساله پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است.